Trening mentalny młodego piłkarza. Główną inspiracją do tego wpisu była sytuacja turniejowa, w której strata jednej, drugiej bramki wywołuje więcej błędów w drużynie, brak zgrania i wiary w to, co się robi, kolejne, proste błędy i kolejne stracone bramki. Czy trening wyobrażeniowy pomoże zmienić tą postawę “załamania” na boisku?
Na końcu: zaproszenie dla rodziców Orzełków 2007.
Wiele czyta się o prawidłowym przygotowaniu młodych piłkarzy, o tym jak powinno wyglądać ich szkolenie, na co powinno się zwrócić uwagę na poszczególnych etapach szkolenia piłkarskiego.
Nie będę tutaj opisywał tego, co w wielu miejscach można znaleźć, że jedzenie, że trening, że sen i odpoczynek itd. Tutaj będzie krótka refleksja o wpływie psychiki na wynik na boisku. (Pamiętaj, że patrzę na to również jako rodzic dziecka trenującego piłkę nożną, prawie 11-latka (rocznik 2007).
Główną inspiracją do tego wpisu był ostatni turniej i sparingi naszych Orzełków. Doskonale było tam widać różnicę w grze chłopaków. Jak dobrze chłopcy grają, gdy im dobrze idzie, i jak słabo, gdy przegrywają. Strata jednej, drugiej bramki wywołuje
- więcej błędów,
- nie ma zgrania,
- gra się nie klei,
- przeciwnik jest coraz lepszy,
- nie ma wiary w to, co się robi,
- głowa jest coraz niżej,
- kolejne proste błędy i kolejne stracone bramki.
Na koniec meczu doskonale widać różnicę w grze obu drużyn.
Ale nie zawsze mecz zakończony dużą różnicą bramek świadczy o świetności drużyny przeciwnej. Orzełki na koniec meczu są wdeptane w ziemię nie dlatego, że tamci są tacy dobrzy. Tak duży kontrast w grze często jest dlatego, że Orzełki grają tak źle na końcu.
Gdzie jest źródło problemu? Zakładam, że umiejętności zawodników i czynniki zewnętrzne są względnie stałe. A jeśli tak, to źródłem wpływającym na jakość gry na boisku jest psychika i nastawienie do gry.
Wszystko zaczyna się w głowie
Wszystko zaczyna się w głowie: i motywacja do gry, i zaangażowanie, i zaufanie do swoich możliwości, i wiara „że możemy”. Jeśli problem leży na poziomie głowy, to naturalnym byłoby szukanie jego rozwiązania na poziomie głowy.
To z mentalności zawodnika, z jego wewnętrznej postawy i samooceny wynika sposób reagowania na otaczający świat. Gdy na boisku piłkarze dostają negatywny bodziec w postaci straconej bramki – mogą zareagować w dwojaki sposób:
- może ich to załamać, osłabić i swoim sposobem myślenia podcinają sobie skrzydła,
- może ich to zmotywować do jeszcze większego wysiłku, większej walki i determinacji.
Problemem nie jest przeciwnik i jego sposób gry, warunki atmosferyczne, deszcz czy słońce w oczy. Problem jest to, że negatywny bodziec (stracona bramka) wywołuje negatywną reakcję w postaci
- zmniejszonej wiary we własne możliwości,
- niechęć do gry,
- niechęć do wzięcia odpowiedzialności za grę, za rozegranie, żeby „z mojej winy nie padła kolejna bramka”,
- wiara we własne możliwości przestaje istnieć,
- samoocena spada jeszcze niżej,
- to generuje kolejne błędy, które potwierdzają zmniejszoną wiarę we własne możliwości
i tak z bólem czekają chłopcy na koniec meczu.
Dla pocieszenia Orzełków powiem, że w dwóch drużynach na turnieju widziałem podobne symptomy.
Co z tym zrobić?
Co zrobić, aby negatywny bodziec nie wywoływał negatywnej reakcji?
Co zrobić, aby mecz nie zależał od tego, która drużyna strzeli pierwszą, drugą bramkę i nabierze wiatru w żagle?
Nie ważne skąd wieje wiatr
– ważne, jak ustawisz żagiel
Gdy pojawia się problem „w głowie”, w psychice, naturalnym wydaje się szukać pomocy u specjalisty. Na myśl przychodzi trener mentalny, albo psycholog sportu dla dzieci – powinien pomóc, ale czy jest potrzebny naszym dzieciom? Warto przeczytać: „Psycholog sportu dla dzieci? Nie, dziękuję” – autor-trener przedstawia swoje zdanie na temat treningu mentalnego w pracy z dziećmi, młodzieżą.
Z jednej strony sport powinien być w tym wieku zabawą… ale jest też rywalizacją.
Dzieci chcą być lepsze od innych, chcą być doceniane i nagradzane. I jako rodzic uważam, że dziecko powinno mieć swojego trenera mentalnego, kogoś, kto pomoże im pokonać trudności, z którymi ścierają się w swojej psychice.
Czy to musi być psycholog sportu?
Nie musi.
Od urodzenia funkcje trenera mentalnego pełni rodzic, opiekun, potem pani w przedszkolu, szkole, teraz trener na boisku… I jako rodzice-trenerzy nie powinniśmy zostawiać dzieci samych z ich problemami „mentalnymi”. Powiem więcej – nie zostawiamy! Jako rodzice mamy chęci i robimy wszystko dla naszego dziecka. Problem w tym, że pomagamy, jak umiemy, a że często nie mamy wystarczającej wiedzy, to jest, jak jest.
Rodzic – trener mentalny
Brzmi poważnie, ale robisz to swojemu dziecku od dzieciństwa w procesie wychowania.
Nie jest to może typowy trening, bo zawiera się w pojęciu „wychowania” i dzieje się „przy okazji” różnych zdarzeń. Uczysz dziecko odwagi, zachęcasz do działania, wspierasz w porażkach, przygotowujesz psychicznie na różne sytuacje… jest tak? A skoro to robisz, to dlaczego nie podejść do tematu w sposób bardziej planowy i usystematyzowany?
Czy potrzeba do tego specjalistycznej wiedzy?
I tak i nie.
Niby NIE potrzebujemy specjalistycznej wiedzy, aby wychowywać dziecko (nasi rodzice to robili, ich rodzice, i rodzice rodziców), ale im więcej wiesz, tym bardziej świadome możesz podejmować działanie.
Druga ważna kwestia jest taka, że to, czego człowiek nauczy się w dzieciństwie, zaprocentuje w dorosłości.
Jak dobrzy byliby sportowcy dziś korzystający z pomocy psychologów, gdyby mieli lepsze wsparcie w dzieciństwie? A może mieli lepsze wsparcie w dzieciństwie, dlatego teraz są tacy dobrzy? 😉
Trening mentalny – po co jest
Po co jest trening mentalny? W niektórych artykułach jest napisane, że jest to programowanie zawodnika na sukces. Zablokowanie lęków i zahamowań, wzmocnienie wiary w swoje możliwości, zwiększenie automotywacji, kształtowanie nawyków i zachowań, reakcji, sprawności fizycznej…
Do kiedy młody piłkarz musi czekać, aby zacząć trening mentalny?
Moim zdaniem w ogóle nie powinien czekać i powinien zaczynać jak najwcześniej. Nie oznacza to jednak od razu spotkań z psychologiem sportu. Na pierwszym miejscu z młodymi zawodnikami są rodzice i opiekunowie.
Trening wyobrażeniowy w sporcie
Jedną ze składowych treningu mentalnego jest trening wyobrażeniowy. Czy nasze dzieci lubią wyobrażać sobie różne rzeczy? A jak angażują się w swoje wyobrażenia? Brzmi banalnie, kojarzy się z bujaniem w obłokach i fantazjowaniem, a jednak wizualizacja jest powszechnie stosowana w sporcie.
Trening wyobrażeniowy wykorzystuje właściwość układu nerwowego człowieka do analogicznej reakcji zarówno w sytuacji realnej, jak i wyobrażonej. Na przykład kiedy wyobrażasz sobie ruch ręki Twój układ nerwowy reaguje tak, jakby ten ruch został rzeczywiście wykonany.
Mało tego. Naukowcy (Rozzolatti, Fogassi i Gallese) udowodnili, że określone rejony kory mózgowej odpowiedzialne za ruch aktywują się nawet przy oglądaniu ruchu wykonywanego przez inną istotę! Stąd nazwa: „neurony lustrzane” – aktywowane w trakcie oglądania ruchu wykonywanego przez kogoś innego.
Zastosowanie treningu wyobrażeniowego
W „Psychologia sportu. Strategie i techniki” Morris i Summers podają, że trening wyobrażeniowy ma zastosowanie w
- nabywanie nowych umiejętności
- podtrzymywanie i wzmacnianie umiejętności
- uczenie się strategii gry
- wzmacnianie strategii gry
- rozgrzewka psychiczna
- przegląd dokonań
- rozwiązywanie problemów
- kierowanie stresem
- rozwijanie umiejętności psychologicznych
- budowanie pewności siebie
- odnowa po kontuzjach i ciężkich treningach
i badania potwierdzają, że trening wyobrażeniowy przyspiesza proces uczenia się, i to nie tylko schematów ruchowych.
Trening wyobrażeniowy dla dziecka
Jako dzieci mamy o wiele bardziej plastyczną wyobraźnię, z łatwością wyobrażamy sobie różne rzeczy i przeżywamy je tak, jakby były realne. Z czasem coraz bardziej dziecko zatraca ten kontakt na rzecz logicznego myślenia. Zaczyna dominować lewa półkula mózgowa. Prawa półkula zostaje zepchnięta na boczny tor. Dopiero potem szczątkowo wraca, gdy człowiek zaczyna uświadamiać sobie, że potrzebuje tej twórczości i zaangażowania Podświadomości w swoim życiu.
Jak pomóc dziecku stosować trening wyobrażeniowy?
Odpowiedź na to pytanie jest pozornie prosta. Wystarczy, że
- stymulujesz dziecko do aktywności wyobrażeniowej
- prowadzisz dziecko w jego wizualizacjach
- uczysz, jak może samodzielnie stosować wizualizacje
Kiedy wiesz co robić, to teraz wystarczy wiedzieć, “CO” wizualizować, żeby przyniosło spodziewane efekty.
Zakończenie
(dla rodziców Orzełków 2007)
Od już ładnych paru lat (kilkudziesięciu?) zgłębiam temat wpływu świadomości, mentalności na ciało i świat, zmiany przekonań, wzorców postępowania, itp. Czasami sprawdzam różne techniki na moim młodym piłkarzu i powiem, że…
Cel projektu
Od pewnego czasu chodzi za mną projekt, dzięki któremu nasi młodzi piłkarze zmienią postawę na boisku i stracone bramki będą ich motywować do zaciętej walki, a nie wycofania się (negatywny bodziec – pozytywna reakcja). Żeby z jeszcze większą siłą, determinacją, entuzjazmem i wiarą w sukces stawali do walki z przeciwnikiem. Żeby zwiększyli swoją samoocenę i nie oceniali siebie porównując się do przeciwnika. Żeby… (jeszcze kilka rzeczy przy okazji.)
Na czym to ma polegać?
- Na Twoim prowadzeniu wizualizacji dla Twojego młodego piłkarza (nie stresuj się – powiem Ci “jak i co” robić) – 20-30 minut dziennie, 6 dni w tygodniu.
- Na wsparciu trenera – motywacji Orzełków i do tej formy treningu.
- Jak długo: cykl – 3 tygodnie. Potem zobaczymy co dalej.
- Informacje zwrotne od Ciebie i Orzełka na bieżąco.
Generalnie, trening wyobrażeniowy (wizualizacja) jest przyjemnym doświadczeniem 🙂
Jeśli jesteś zainteresowany lub zainteresowana, to szczegóły poruszymy na grupie na FB.
Sukcesów!
Pawel R. Stan
Łódź, 03.04.2018r.
Źródła:
Morris T., Summers J. „Psychologia sportu. Strategie i techniki.”
Wódka K. „Zastosowanie treningu wyobrażeniowego w sporcie. Wizualizacje wspomagające nauczanie elementów technicznych” w Medycyna Sportowa 2007; 5(6); Vol. 23, 285-288
Czajkowski Z. „Rola układu nerwowego w uczeniu się czynności ruchowych” w Sport Wyczynowy 1999; 3-4: 47-55.
